Σε έναν διαλεκτικό κύκλο θεωρίας και εμπειρίας το μεθοδολογικό πρότυπο του Διαλεκτικού Εμπειρικού Ρεαλισμού (ΔΕΡ) εξελίσσεται ανάμεσα στη νοητική πράξη και την εμπειρική γνώση. Η κυκλική συνάρθρωση μεταξύ δεδομένων/θεωρίας δίνει τη δυνατότητα στον ερευνητή να ξεδιαλύνει τα δεδομένα σε ουσιαστικά, διυλίζοντας πολλαπλά τη θεωρία με στόχο να δημιουργήσει ένα ουσιαστικό, εννοιολογικό δίκτυο που θα τον αποδεσμεύσει από δευτερεύοντα, θεωρητικά ευρήματα και γλωσσικούς νεολογισμούς όπως συμβαίνει συχνά σε μετα-νεωτερικές θεωρήσεις του κοινωνικού κόσμου. Με αυτόν τον τρόπο αποφεύγεται η ανάπτυξη νέων εννοιών, που στις περισσότερες περιπτώσεις, κυρίως στη μετα-νεωτερική θεωρία είναι το αποτέλεσμα εννοιολογικών μετασχηματισμών που τροφοδοτούνται με κύρια έτοιμα δεδομένα από τον δημόσιο χώρο και την οικονομία, τα οποία ωστόσο καθορίζονται από ανάλογες προ-υπάρχουσες ή συν-υπάρχουσες εννοιολογήσεις της τρέχουσας θεωρίας και της κατεστημένης καθημερινότητας.
